Dedektör köpekler, sınır kapılarında zararlı böcekleri tespit edecek

Ayhan ACAR/BARTIN, (DHA)- BARTIN Üniversitesi'nden Prof. Dr. Yafes Yıldız'ın danışmanlığında hazırlanan doktora tezi ile dedektör köpeklerin zararlı böcekleri tespitindeki ilk test aşaması tamamlandı. Türkiye'de ilk kez yapılan bu çalışma ile sınır kapılarında köpeğin bitki zararlısı karantinası önlemlerinde kullanılması hedefleniyor. Prof. Dr. Yıldız, "İnsanların yaptığı tahminlerde böcekleri bulma olasılığı yüzde 30. Fakat köpeklerin bu böcekleri bulma olasılığı daha yüksek ve kısa sürede oluyor" dedi.

Türkiye'de ilk defa 2014 yılında İstanbul ve Bartın’da tespit edilen (Anoplophora chinensis) turunçgil uzun antenli böceği, karantinaya tabi önemli zararlılar arasında yer alıyor. Karadeniz Bölgesi'nde fındıklıklarda önemli zararlara neden olan bu böceğin dedektör köpekler ile tespit edilmesi için Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Orman Entomolojisi ve Koruma Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yafes Yıldız danışmanlığında doktora tezi hazırlandı. Bu çalışma ile zararlı böceğin tespitine dedektör köpeklerin kullanım olanakları testler yapılarak araştırıldı. Çalışmada kullanılan zararlı larvaları, Sakarya Arifiye'de turunçgil uzun antenli böceği ile bulaşık fındık alanlarından toplandı.

2,5 AY SÜREN KOKU EĞİTİMİ

Köpek eğitimi de Ankara Köpek Koleji'nde köpek eğitmeni Veteriner Hekim Tarkan Özvardar tarafından gerçekleştirildi. 2,5 ay süren köpek eğitiminde kokunun öğretilmesi ve kokunun diğer kokulardan ayrıştırılması olarak iki aşamadan oluştu. Testleme çalışmalarının tamamlanmasının ardından gerçekten bulaşık olan örnekleri doğru tespit etme oranı olan duyarlılık ve gerçekten bulaşık olmayan örnekleri doğru tespit etme oranı olan özgüllük oranları hesaplandı. Çalışmada kullanılan 'Border Colie' cinsi 'Zippo' isimli köpek kütüklere konulan zararlı böcek ile diğer böcekler tespitinde süre olarak hızlı olduğu kayıtlara geçti.

'BAŞARILI SONUÇLAR ELDE ETTİK'

Türkiye'de ilk defa karantina zararlısına karşı bu köpeklerin kullanımını araştırdıklarını belirten Prof. Dr. Yafes Yıldız, "Dedektör köpekler, dünyada birçok alanda kullanılıyor. Biz de Türkiye'de ilk defa karantina zararlısına karşı bu köpeklerin kullanımını araştırdık ve başarılı sonuçlar elde ettik. Çalışmalarımızı Ankara'da yürüttük. Türkiye'de fındık üreticilerinin yakından bildiği Anoplophora chinensis adındaki karantina zararlımızdır. Şu an tarım bitkilerimiz ile fındıktaki meşhur zararlımız, yine bu böcekle birlikte 3 zararlı böcekte karantina yönetmeliğine alınmıştı. Böceğin larvasını erken dönemde teşhis edebilmek için bu çalışmayı yaptık ve olumlu sonuçlar aldık. İnşallah çalışmanın bundan sonraki aşamasında arazi ortamında yapmayı planlıyoruz" dedi.

'10 SANİYE GİBİ BİR ZAMANDA BULDUK'

Prof. Dr. Yafes Yıldız, dedektör köpeklerin sınır kapılarında kullanılması için Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü'ne önereceklerini ifade ederek şunları söyledi:

"Türkiye'ye birçok istilacı tür son zamanlarda giriş yaptı. Tabii kontroller sıklıkla yapılmakta ama böceğin farklı biyolojik dönemlerinde sınırlardan geçtiği için insan morfolojik gözlemle bunu kaçırabiliyor. Bizim yaptığımız çalışma da buna önlem almak içindi. Çünkü insanların yaptığı tahminlerde böcekleri bulma olasılığı yüzde 30. Fakat köpeklerin bu böcekleri bulma olasılığı daha yüksek ve kısa sürede oluyor. Örneğin, yaptığımız test aşamalarında larvayı, böceğimizi 10 saniye gibi bir zamanda bulduk. Dolayısıyla hem insan gücünden bir tasarruf sağladık ve ülkemize zararlı böceklerin girişinde daha baskın bir kontrol mekanizması oluşturmak için bu çalışmaları yürüttük. Ülkemizde böcekle ilgili ilk defa böyle bir çalışma yapıldı. Tabii narkotik gibi diğer köpeklerimiz de kullanılmakta, Tarım ve Orman Bakanlığımıza bağlı olarak bu çalışmayı yürüttük. Yaptığımız çalışmanın arazi aşamasında daha olumlu sonuçlar alındığında, bu köpeklerin Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü ile sınır kapılarında kullanılmasını önereceğiz." (DHA)

FOTOĞRAFLI